ساختار درب ضد حریق

ساختمان‌های مدرن نیازمند تجهیزاتی هستند که در مواقع بحرانی، خصوصاً هنگام آتش‌سوزی، از جان و مال ساکنین محافظت کنند. یکی از این تجهیزات مهم، درب‌های ضد حریق هستند. این درب‌ها با ساختار ویژه‌ای طراحی می‌شوند تا بتوانند برای مدت معینی در برابر آتش و دود مقاومت کنند. در این مقاله به‌صورت تخصصی و کامل، به بررسی ساختار فنی، اجزای به‌کار رفته، استانداردهای ساخت، و نقش هر بخش در عملکرد کلی درب ضد حریق خواهیم پرداخت.

اجزای اصلی درب ضد حریق

درب ضد حریق متشکل از چندین بخش کلیدی است که هرکدام وظیفه‌ای خاص را در ایجاد مقاومت حرارتی، مکانیکی و ایمنی دارند. این اجزا به صورت هماهنگ با هم عمل می‌کنند تا بتوانند از نفوذ شعله، دود و حرارت جلوگیری کنند.

• هسته مرکزی: از مواد عایق حرارت مانند پشم سنگ، تخته‌های نسوز (Ceramic Board)، یا هسته‌های ترکیبی ساخته می‌شود. این بخش، مانع اصلی انتقال حرارت است.
• روکش بیرونی: معمولاً از ورق فولادی گالوانیزه یا صفحات MDF ضد شعله ساخته می‌شود. در برخی مدل‌ها، برای زیبایی بیشتر از پوشش چوبی با رنگ ضد حریق نیز استفاده می‌شود.
• چهارچوب (فریم): نقش نگهدارنده درب را دارد و معمولاً از فولاد با ضخامت بالا ساخته می‌شود. باید در برابر تغییر فرم در اثر حرارت مقاوم باشد.
• نوار منبسط‌شونده حرارتی: هنگام آتش‌سوزی و افزایش دما (معمولاً بالای 200 درجه)، متورم شده و تمام درزها را می‌بندد تا مانع عبور دود و شعله شود.
• نوار دودگیر: در زمان‌های اولیه آتش‌سوزی که دود خطرناک‌ترین عامل است، جلوی عبور آن را از اطراف درب می‌گیرد.
• یراق‌آلات مخصوص: لولا، دستگیره، آرام‌بند و قفل‌هایی که تحمل حرارتی دارند و در حین آتش‌سوزی عملکرد خود را حفظ می‌کنند.

نکته مهم: استفاده از یراق‌آلات معمولی، باعث از بین رفتن تمام مزایای ساختار درب ضد حریق خواهد شد. بنابراین تمام اجزا باید تأییدیه رسمی داشته باشند.

لایه‌بندی استاندارد یک درب ضد حریق

درب‌های ضد حریق با توجه به نوع کاربرد، درجه مقاومت و استاندارد مورد نظر، می‌توانند از دو تا پنج لایه تشکیل شوند. در ادامه به معرفی رایج‌ترین ترکیب سه‌لایه‌ای در ایران می‌پردازیم:

1. لایه بیرونی (Outer Layer)

این لایه وظیفه ایجاد مقاومت فیزیکی اولیه و زیبایی ظاهری را دارد. جنس آن می‌تواند ورق فولادی رنگ شده، یا MDF با روکش ملامینه ضد آتش باشد.

2. هسته مرکزی (Core)

بخش اصلی مقاوم در برابر حرارت است که از موادی مانند پشم سنگ، ورق گچ نسوز، یا تخته فیبر معدنی ساخته می‌شود. ضخامت این لایه بسته به درجه مقاومت می‌تواند بین 30 تا 60 میلی‌متر باشد.

3. لایه داخلی نهایی (Back Plate)

این لایه برای ایجاد تعادل سازه‌ای و مهار آتش از سمت دیگر طراحی شده و معمولاً با همان جنس لایه بیرونی ساخته می‌شود تا از هر دو سمت درب محافظت انجام شود.

در برخی از مدل‌های پیشرفته، از عایق‌های چندگانه (Multi-Layer Composite Insulation) نیز استفاده می‌شود که باعث سبک‌تر شدن و افزایش مقاومت درب می‌گردد.

عملکرد هر جزء در شرایط آتش‌سوزی

در حین آتش‌سوزی، هر جزء نقش مشخصی ایفا می‌کند. هسته مانع عبور حرارت، نوارهای درزگیر مانع عبور دود و شعله، و یراق‌آلات مقاوم، امکان بسته ماندن درب را حتی در دمای بالای 800 درجه سانتی‌گراد فراهم می‌سازند.

درب ضد حریق زمانی موثر است که تمام لایه‌ها و اجزای آن به‌درستی طراحی، تولید و نصب شده باشند.

استانداردهای مرتبط با ساختار درب ضد حریق

برای تولید درب ضد حریق معتبر، باید استانداردهای بین‌المللی خاصی رعایت شود. مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از:

• EN 1634: استاندارد اروپایی تست مقاومت حرارتی درب‌ها، شامل تست شعله مستقیم، فشار گاز و دود.
• BS 476: استاندارد بریتانیا برای تعیین مقاومت مصالح در برابر آتش.
• UL 10C: استاندارد آمریکایی که علاوه بر حرارت، دوام و عملکرد قفل و یراق‌آلات را نیز می‌سنجد.
• NFPA 80: مربوط به نصب، تعمیر و نگهداری درب‌های ضد حریق در محیط‌های مختلف.

نتیجه‌گیری

ساختار درب ضد حریق ترکیبی است از علم مواد، مهندسی سازه و رعایت استانداردهای ایمنی. تنها زمانی که تمامی اجزا به‌درستی انتخاب، تولید و نصب شوند، می‌توان به عملکرد واقعی آن در مواقع بحرانی اعتماد کرد. اگر قصد تجهیز ساختمان خود به درب ضد حریق دارید، توصیه می‌شود از برندهای دارای تاییدیه معتبر و نصاب‌های تخصصی استفاده کنید.

CDOOR.IR به عنوان مرجع تخصصی درب‌های ضد حریق، با بهره‌گیری از استانداردهای بین‌المللی و تیم فنی متخصص، آماده ارائه مشاوره، طراحی و اجرای حرفه‌ای برای پروژه‌های ساختمانی شماست.